Ciekawość - pierwszy stopień do... szczęścia
Ciekawość - pierwszy stopień do… szczęścia
…mądrości i młodości. Choć przysłowia mówią nam co innego, badania psychologiczne potwierdzają znaczenie cechy jaką jest ciekawość dla długiego i satysfakcjonującego życia. Co więcej, ciekawość jest naszą wrodzoną cechą i możemy pielęgnować ją przez całe życie.
Rodzimy się ciekawi świata. Dzieci uczą się bawiąc i odkrywając nowe rzeczy, zjawiska, eksplorując otaczający świat. Przyjmują zmiany z naturalnością, której tak często brakuje dorosłym. Dziecko zatrzymuje się przed czymś nowym i niezrozumiałym zadając pytania, dociekając - to dorosły często oburza się gdy coś nie pasuje do jego z góry ustalonego scenariusza.
Tymczasem ciekawość jest jedną z tych cech, które w znaczący sposób wpływają na długość i jakość naszego życia. Psychologowie z nurtu psychologii pozytywnej, Seligman i Peterson, analizując życie i twórczość największych umysłów w historii, wyodrębnili 24 siły charakteru, z których ciekawość znalazła się pośród pięciu najbardziej skorelowanych z poczuciem szczęścia i pełni życia.
Badania nad ciekawością prowadzone w warunkach laboratoryjnych i przekrojowe potwierdzają jej związek z długością życia - osoby ciekawe żyją średnio 5 lat dłużej niezależnie od innych czynników, takich jak stan zdrowia (Todd Kashdan). Ciekawość, jak wykazano, wpływ na zdolność do nauki, radzenie sobie ze stresem i nawiązywanie relacji społecznych. Osoby ciekawe cechuje większa otwartość, elastyczność myślenia, zdolność do przystosowania się do różnych sytuacji i pewność siebie, a także mniejszy poziom lęku. Na poziomie neurokomórkowym odzwierciedla się to wyższym poziomem dopaminy i endorfin, które mają działanie neuroprotekcyjne.
Tedd Kashdan, który poświęcił tematyce ciekawości wiele studiów, zaproponował ciekawą, nomen omen klasyfikację rodzajów tej cechy. Jakkolwiek wszyscy jesteśmy ciekawi, różnimy się tym, jak ciekawość pozwala nam wchodzić w kontakt ze światem i rozwiązywać problemy. Możemy więc wyróżnić pięć rodzajów ciekawości:
Radosna ciekawość - to ten rodzaj, który utożsamiamy z prototypem ciekawości - to poszukiwanie nowych informacji, wiedzy, umiejętności, który karmi się potrzebą nauki czegoś nowego.
Wrażliwość na braki - ten rodzaj ciekawości ma inne zabarwienie emocjonalne i jest bardziej związany z potrzebą rozwiązania jakiegoś problemu.
Tolerancja na stres związany z niepewnością, nową sytuacją lub zmianą. Aktywuje się gdy wykraczamy poza lęk związany ze zmianą i pomaga w budowaniu odporności na zmieniające się i niepewne warunki.
Ciekawość społeczna - to ta, która motywuje nas do obserwowania innych osób, tego jak żyją, myślą, czują. Ten rodzaj ciekawości objawia się np. w śledzeniu mediów społecznościowych.
Poszukiwanie emocji - to zdolność do podejmowania ryzyka (osobistego, finansowego czy fizycznego) w celu eksploracji nowych doświadczeń dostarczających emocji (sport, podróże).
Każdy z wymiarów ciekawości pozwala nam rozwijać inne cechy i umiejętności. Osoby z wysokim poziomem ciekawości społecznej będą bardziej empatyczne i będą lepiej radzić sobie z rozwiązywaniem konfliktów; osoby wrażliwe na braki mogą nauczyć się rozwiązywać konkretne problemy i zadania; natomiast "radośnie ciekawi" będą wiecznie zafascynowani otaczającym światem.
Ciekawość jest ważna i potrzebna, na szczęście możemy pielęgnować ją i rozwijać ją całe życie. Każdego dnia możemy praktykować naszą zdolność do zaciekawienia - odkrywać nowe miejsca w naszym mieście, wybierać nowe trasy, szukać nowych narzędzi, np. aplikacji. Ważne jest zadawanie pytań i ciągła gotowość do nauki. Każdy błąd, każdą sprzeczność, każdą niezrozumiałą rzecz możemy potraktować jako okazję do nauki czegoś nowego. Zamiast walczyć z rzeczywistością, odkrywajmy jej zawiłości. Zamiast myśleć o tym, co chcemy powiedzieć, słuchajmy i wsłuchujmy się w innych. Ciekawość to pierwszy stopień do poznania świata i siebie.